ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΕΜΟΦΛ

Συγγραφή και αναδρομή: Γεράσιμος Δ. Παλημέρης / Επιμέλεια: Βικτωρία Τουμανίδου

Όπως προκύπτει από την μελέτη των Δελτίων της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (ΔΕΟΕ) και από τα Αρχεία Οφθαλμολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος (ΑΟΒΕ) και αργότερα από τα Οφθαλμολογικά χρονικά  υπήρξαν αρκετές δημοσιεύσεις Ελλήνων Οφθαλμιάτρων στα θέματα  διαγνώσεως και θεραπείας των Οφθαλμικών φλεγμονών με κυριότερη την δημοσίευση του Β. Αδαμαντιάδη το 1931 στο ΔΕΟΕ περί της ομωνύμου νόσου. Ο ίδιος αργότερα (1946) πρόσεθεσε στα κλινικά ευρήματα της νόσου και την θρομβοφλεβίτιδα. Οι δημοσιεύσεις των χρόνων αυτών αφορούν κυρίως στα κλινικά ευρήματα από το πρόσθιο ημιμόριο και αργότερα ευρήματα από τον βυθό ως και εργαστηριακή διερεύνηση των οφθαλμικών φλεγμονών.     

Το 1952 στο 1ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο η κύρια εισήγηση του Συνεδρίου ήταν η « Φυματίωση του Οφθαλμού» που παρουσίασαν οι αείμνηστοι Ι. Φρονιμόπουλος και Θ. Ιωαννίδης. Για άγνωστο λόγο η αρίθμηση των Πανελληνίων Συνεδρίων αρχίζει από το 1967 και αγνοείται το Συνέδριο αυτό.      Το 1967 με προτροπή των αείμνηστων Καθηγητών Ι. Χαραμή και Ι .Τσαμπαρλάκη ιδρύεται Τμήμα  μελέτης των Ραγοειδίτιδων στην  Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών με υπεύθυνο τον γράφοντα ο οποίος είχε μετεκπαιδείθει  στο Λονδίνο, το Παρίσι και τις ΗΠΑ στα θέματα των φλεγμονών.     

Στην Θεσσαλονίκη επίσης ο αείμνηστος Καθηγητής Γ. Γεωργιάδης με τους συνεργάτες του δημοσιεύει πρωτοποριακές εργασίες κυρίως επί της ετεροχρωμικής κυκλίτιδος του Fuchs.     

Το 1977 ανακοινώνεται από τον γράφοντα και τους συνεργάτες για πρώτη φορά στην Ελλάδα η σχέση του συστήματος HLA με τις ραγοειδίτιδες και ιδιαιτέρως με την νόσο Αδαμαντιάδη-Behcet. Ακολουθεί τα επόμενα έτη σειρά ανακοινώσεων σε διεθνή περιοδικά και συνέδρια με την συνεργασία του Καθηγητού S.Ohno για την σχέση νόσου Αδαμαντιάδη-Behcet με το σύστημα HLA. Το δε 1982 ο γράφων στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οφθαλμολογικού Συνεδρίου στην Αμερική συντονίζει  Στρογγυλή Τράπεζα για τις σχέσεις του συστήματος HLA με τις ενδοφθάλμιες φλεγμονές (συμμετέχοντες Prof. E Perkins, Prof. S. Ohno, Prof. E. Shlaegel, Prof. M. Saari). Το 7ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο (1973) ήταν αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στις Ραγοειδίτιδες και μέρος του  Πανελληνίου Οφθαλμολογικού Συνεδρίου το 1987 ήταν αφιερωμένο στην ανοσολογία των φλεγμονών. Το 1980 το ΔΣ της ΕΟΕ αποφασίζει η  διάλεξη η οποία εδίδετο  στην Συνεδρία της ΕΟΕ από Καθηγητή άλλης ειδικότητος να δίδεται από Οφθαλμίατρο και  ανατίθεται στον γράφοντα ο οποίος έδωσε διάλεξη με τίτλο « Ραγοειδίτιδες: αδιέξοδο ή πρόοδος».     

To 1993 το Δ.Σ. της ΕΟΕ αποφασίζει την καθιέρωση τιμητικής διαλέξεως με όνομα «Β. Αδαμαντιάδης» η οποία θα δίδεται ανά διετία κατά τη διάρκεια του Πανελλήνιου Οφθαλμολογικού Συνεδρίου. Η πρώτη διάλεξις ανετέθη στον γράφοντα (1993).      Στην μελέτη και την θεραπεία των Φλεγμονών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό ιδιαίτερη βοήθεια προσέφερε η ίδρυση 2 μεγάλων Διεθνών Εταιρειών με ιδιαίτερο αντικείμενο τις ενδοφθάλμιες φλεγμονές. Η πρώτη ιδρύθηκε το 1978 από τους Ε.Schlaegel, R. O Connor και J Sugiura σε ένα δωμάτιο Ξενοδοχείου κατά τη διάρκεια του Παναμερικάνικου Συνεδρίου. Περιέλαβε πολύ περιορισμένο αριθμό Οφθαλμιάτρων ειδικών στις οφθαλμικές φλεγμονές παγκοσμίως. Στην ομάδα είχε την τιμή να περιλαμβάνεται ο γράφων και σήμερα περιλαμβάνεται η Κα Σ. Ανδρούδη. Η Εταιρεία αυτή (International Uveitis Study Group) επέτυχε μετά από επίπονη εργασία και πολλαπλές συνεδριασεις: 1ον να κατατάξει τις ραγοειδίτιδες αναλόγως της θέσεως προσβολής σε πρόσθιες, διάμεσες, οπίσθιες και γενικευμένες, 2ον να  διευκρινήσει και να προσδιορίσει πως πρέπει να χρησιμοποιούνται οι κλινικοί όροι π.χ. χρόνια, ύφεσις, υποτροπή και 3ον να επιβάλει την αιτιολογική ταξινόμηση των ραγοειδίδιτων σε 4 μεγάλες κατηγορίες λοιμώδεις, ανοσιακές με ή χωρίς γενικευμένη προσβολή, σύνδρομα μεταμφιέσεως και τοξικές τραυματικές.     

Η άλλη Εταιρεία (International Ocular Inflammation Society) ιδρύθηκε το 1993 από τον αείμνηστο Ben Ezra  και τον G. Alio στο Αλικάντε της Ισπανίας, περιέλαβε μεγαλύτερο αριθμό Οφθαλμιάτρων από όλες τις χώρες και ασχολήθηκε με την σύνταξη των Guidelines για τις φλεγμονές. Εξέδωσε επίσης το περιοδικό «Ocular Inflammation» σημαντικό βήμα για τη δημοσίευση των εργασιών των ασχολούμενων με τις φλεγμονές.     

Οι εξελίξεις στην θεραπευτική απέκτησαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ασχολούμενους με τις φλεγμονές έτσι ο γράφων με τους συνεργάτες ανακοινώνει το 1993 την χρήση της κυκλοσπορίνης στην θεραπεία των ανθεκτικών ραγοειδίτιδων και αργότερα το 2005 οι Σ. Σφηκάκης, Ν. Μαρκομιχελάκης και συνεργάτες ανακοινώνουν την χρήση της ινφλιξιμάμπης στη νόσο Αδαμαντιάδη-Behcet.     

Ιδιαίτερη ώθηση στη μελέτη των φλεγμονών έδωσε το 2003 στο  νοσοκομείο Γεννηματάς στην Αθήνα η ίδρυση ανεξάρτητου τμήματος Ανοσοβιολογίας και Οφθαλμικών Φλεγμονών με Δ/τη τον Ν. Μαρκομιχελάκη.

     Όπως φαίνεται από τα ανωτέρω είχε ωριμάσει μετά από τις πολλές προσπάθειες του γράφοντος και άλλων Ελλήνων Οφθαλμιάτρων, η ιδέα καθιέρωσης της υποειδικότητος «μελέτης και θεραπείας των οφθαλμικών φλεγμονών και λοιμώξεων».     

Αυτό έγινε αντιληπτό και το Δ.Σ της ΕΟΕ μετά από εισήγηση του γράφοντος αποφασίζει το 1998 την αφιέρωση εξ ολοκλήρου στις φλεγμονές μιας ολόκληρης συνεδρίας  κατα έτος. Η συνεδρίαση του 1998 είχε ως προσκεκλημένους ομιλητές τον Κh. Tabbara και τον Sh. Ohno η δε συνεδρίαση του 1999 ειχε ως προσκεκλημένους ομιλητές τον R.Nussenblatt  και τον S. Whitcup.     

Στην συνεδρίαση αυτή αποφασίζεται η γνώση για τις Οφθαλμικές Φλεγμονές να επεκταθεί σε μεγαλύτερο κοινό Οφθαλμιάτρων με την μορφή συνεδρίου ανά διετία. Την οργάνωση του 1ου Συνεδρίου αναλαμβάνει ο Καθηγητής Ν. Φαρμακάκης στην Πάτρα το 2000 με προσκεκλημένους ομιλητές τους κ.κ. Ph.Le Hoang και P. Towler.